Cách nuôi cá ba đuôi cho người mới từ A – Z

Trung Tín xin chào, đây là 1 bài hướng dẫn nuôi cá vàng ba đuôi (goldfish) từ A – Z. Từ cách chọn hồ, chọn đèn, chọn lọc, setup hồ, đồ trang trí tới cách chăm sóc…. 

Trong bài chia sẻ này, Trung Tín sẽ hướng dẫn từng bước từ chọn hồ, lọc, xử lý nước, chọn cá, cách cho ăn, phòng bệnh… giúp bạn tự thiết lập một hồ cá ba đuôi đúng chuẩn, dễ chăm, cá khỏe, sống lâu, mà không cần phải hỏi thêm bất kỳ ai sau khi đọc xong.

Nếu bạn ngại đọc hãy chat với chatbot AI thông minh tương tác như người thật, TRUNG TÍN đã nạp đủ dữ liệu để đảm bảo bot đưa đáp án chính xác nhất tới bạn.

1. Tìm Hiểu Cơ Bản Về Cá Ba Đuôi

Cá ba đuôi là tên gọi chung cho các giống cá vàng (goldfish) – gồm các dòng như cá ranchu, cá oranda, cá ba đuôi lưu kim (ryukin), cá pingpong (cá ngọc trai), cá hạc đỉnh hồng… Chúng là dòng cá nước ngọt, thân thiện, dễ nuôi (nếu bạn hiểu thông tin đầy đủ về chúng).

• Tuổi thọ: Trung bình 10–20 năm, nhưng thường thấy nhất khi nuôi bể thì là 5 năm.
• Kích thước: Lên đến 15–20 cm khi trưởng thành (tùy dòng).

2. Chọn Hồ Nuôi Cá Ba Đuôi

Đừng để bị lừa bởi những lời khuyên hồ nhỏ cũng nuôi được mà người bán nói với bạn. Cá ba đuôi cần không gian rộng để phát triển khỏe mạnh.

Thể tích hồ phù hợp nên là:

• 1 con cá ba đuôi cỡ 3 ngón trở lên cần nuôi tối thiểu 40 lít nước, mỗi con tiếp theo thêm 15 – 20 lít nước (càng rộng càng tốt). 2 con 60 -70L, 3 con 70-85L, 4 con 100L. 
• 1 con ba đuôi dưới 3 ngón thì 1 con cần cỡ hồ 20L nước và cứ thêm 10L cho mỗi con tiếp theo.
• Hồ nên có chiều dài nhiều hơn chiều cao để cá dễ bơi, oxy hòa tan tốt.

Ví dụ: Hồ 60x30x36 cm (khoảng 65L) nuôi tốt nhất là 2 con.

>> Có thể bạn quan tâm, cách tính thể tích nước bể cá.

3. Cách Chọn Máy Lọc Cho Bể Cá Ba Đuôi

Cá ba đuôi thải phân rất nhiều, do đó cần lọc mạnh và bắt buộc phải dùng lọc. Bạn có thể không tin, nhưng cá khỏe đẹp hay là ngủm sau vài ngày nuôi phần lớn là dựa vào nước mà bạn dùng để nuôi chúng.

Máy lọc nên dùng:

• Bạn có thể dùng lọc thác và lọc thùng tùy kích thước hồ, bên dưới TRUNG TÍN đã  chia sẻ link bài viết chi tiết hướng dẫn chọn.
• Lọc vi sinh: (có càng tốt, nhưng không có cũng được). Tuy nhiên nếu nuôi cá vàng trong hồ 50 trở lên thì không nên chỉ dùng lọc vi sinh trong hồ cá, nó không đủ để lọc phân, chất thải sinh ra từ cá vàng.
• Hệ thống lọc tràn dưới hoặc tràn trên: Nếu bạn sử dụng phương pháp này thì sẽ cần chi phí nhiều hơn và phức tạp hơn vì bạn còn phải mua thêm vật liệu lọc, máy bơm.

>> Mời bạn xem bài viết chi tiết Cách chọn máy lọc cho hồ cá.

Lưu lượng lọc của máy lọc:

• Nếu dùng lọc thùng thì lưu lượng lọc nên là gấp 5–7 lần thể tích hồ/giờ.
• Nếu dùng lọc treo thì là gấp 5 – 7 lần thể tích hồ/ giờ.
• Nếu dùng lọc thác thì là gấp 8 – 10 lần thể tích hồ/ giờ.
• Ví dụ: Hồ 60L gấp 7 lần là 420L/H, (60×7=420). Vậy nên gấp 5-7 lần thì là lưu lượng của lọc nên là  300–420L/h.

>> Lưu ý: đối với loại cá nhiều chất thải (ba đuôi, chép) thì cần lưu lượng theo công thức trên, nhưng với những dòng cá nhỏ như neon, bảy màu hoặc hồ thủy sinh ít cá thì có thể giảm xuống bằng 70-80% so với công thức trên vì loại này nhỏ thải ít và có cây thủy sinh cũng là 1 máy lọc miễn phí rồi.

Chọn máy lọc cho hồ cá ba đuôi:

Xem bài viết cách chọn lọc cho hồ cá để được hướng dẫn chi tiết từng chút hồ nào nên chọn lọc gì phù hợp.

Không nên tắt lọc ban đêm:

• Nếu bạn tắt lọc ban đêm sẽ làm chết vi sinh có lợi và khiến cá dễ nhiễm độc amoniac sinh ra từ chất thải.

4. Cách Lựa Chọn Máy Sủi Oxy Cho Hồ Cá Ba Đuôi 

Nuôi cá ba đuôi có sần sủi oxy hay không, hãy đọc 4 gạch đầu dòng bên dưới bạn sẽ có thể đưa ra lựa chọn cho mình: 

• Nhiều người nói nuôi cá ba đuôi không cần máy oxy cũng được, đúng là vậy nhưng đó chỉ dành cho trường hợp nuôi cá ba đuôi trong hồ lớn, số lượng cá ít, có máy lọc hoặc trồng nhiều cây thủy sinh. 
• Vì đối với trường hợp bể rộng, ít cá và có máy lọc thì nước có độ luân chuyển nhất định. Máy lọc tạo ra dòng chảy, tạo ra sự khuấy động trong nước từ đó tạo ra oxy thì vẫn có cho cá. 
• Trong hồ có nhiều cây thủy sinh cũng giúp phần nào tạo oxy cho cá. Cây có cơ chế tạo ra oxy.
• Nhưng tốt nhất bạn vẫn nên mua máy oxy dự phòng khi lọc hỏng không có độ luân chuyển không tạo ra oxy, hoặc đơn giản khi cúp điện thì lọc không hoạt động dễ thiếu oxy.

5. Cách Chọn Đèn Chiếu Sáng Cho Hồ Cá Ba Đuôi

• Điều này không quá quan trọng, bạn chỉ cần lựa chọn 1 cây đèn Led thông thường ngoài tiệm cá cảnh để chiếu sáng phục vụ cho việc ngắm cá buổi tối là được.
• Tuy nhiên nếu bạn thực sự muốn ngắm nhìn cá với màu sắc đẹp nhất thì nên lựa chọn 1 số cây đèn chuyên dùng để lên màu cá như đèn có 3 màu RGB.
• Dĩ nhiên nếu bạn nuôi ngoài trời hoặc đặt bể cá gần nơi có ánh sáng chiếu cả ngày thì bạn không cần dùng đèn cũng được, còn nếu để phòng tối bạn cần đèn chiếu sáng cho cá ít nhất 6-8h/ ngày.

Xem bài viết chi tiết Cách chọn đèn cho bể cá

6. Cách chọn đồ trang trí cho hồ cá ba đuôi

• Đối với cá ba đuôi, cách nuôi tốt nhất là không để gì ở nền cả (để nền trống)
• Tuy nhiên nếu vẫn muốn trang trí đẹp hơn thì bạn có thể dùng cát mịn, thực sự mịn (trải 1 lớp mỏng) và một số loại cây thủy sinh cứng.
• TRUNG TÍN không khuyến khích dùng sỏi vì dùng sỏi hạt nhỏ như hạt đậu cá dễ nuốt phải, còn sỏi quá to thức ăn sẽ bị mắc kẹt dưới đó mà cá ba đuôi không ăn được >> gây ô nhiễm.
• TRUNG TÍN đề xuất dùng cây: ráy nana, dương xỉ java, dương xỉ châu phi, rêu java moss, rêu cầu moss ball. 
• Hãy đảm bảo bạn dán cây lên lũa hoặc đá miễn là thật chắc để cá không đào bới lên được.
• Không nên dùng sỏi vì cá sẽ nuốt phải, và cũng không trồng cây thủy sinh mềm vì cá vàng cắn phá cây rất dữ, nó thuộc dòng cá chép mà.
• Không dùng cây giả hoặc đồ trang trí nhọn vì cá vàng rất dễ bị tổn thương, chúng rất năng động nên có đồ nhọn thì dễ bị trầy xước rồi sinh bệnh. 
• Có thể dùng đồ trang trí mềm hoặc không có góc nhọn.

Ghi chú: nếu nơi bạn sống nhiệt độ dưới 22°C thì cần mua sưởi, nếu quá lạnh cá rất dễ bệnh, nấm, nếu môi trường nhiệt độ cao trên 32 độ bạn cần mua thêm quạt làm mát bể cá.

7. Cách Setup Hồ Nuôi Cá Vàng Ba Đuôi

Bước 1: Lắp đặt thiết bị phụ kiện vào hồ

• Lắp đặt những thiết bị phụ kiện đã chuẩn bị trước đó vào hồ rồi bơm nước vào.
• Khi đã bơm nước xong thì làm bước tiếp theo phía dưới.

Bước 2: Cách Xử lý nước (chạy cycle)

• Nước máy phải dùng chất khử Clo, làm điều này trước khi mua cá về nuôi ít nhất 1 tháng (các loại nước khử clo như Seachem, muti detox).
• Nếu muốn nhanh hơn thì xem hướng dẫn Cách chạy cycle cho hồ thủy sinh hiệu quả.
• Nếu là nước giếng không cần khử clo, nhưng cần đo lại pH vì nước giếng thường có pH thấp nên cần tăng pH.
• Bạn không nên bỏ qua quy trình chạy cycle này, vì bỏ qua mua cá về nuôi dễ bệnh chết. Bạn có thể xem hướng dẫn cách xử lý chạy cycle.

Ghi chú: Châm khử clo ngay sau khi thêm nước vào bể (theo liều lượng của nsx ghi trên chai).

Bước 3: Nuôi cấy vi sinh (châm vi sinh)

• Thêm vi sinh dạng nước (extrabio, scheam Stability, Multibio, bio koika) để hồ ổn định nhanh (châm để nuôi trồng vi khuẩn có lợi vào bể cá giúp xử lý chất độc sinh ra từ chất thải của cá).
• Nếu bạn đã nuôi hồ cá trước đó, có thể dùng nước từ hồ cũ (nếu hồ đang nuôi cá và cá đang khỏe mạnh.

8. Cách Chọn Mua Cá Ba Đuôi Khỏe Đẹp

Khi mua cá:

• Chọn cá bơi linh hoạt, vây không rách, thân không trầy, không nằm đáy, không có đốm trắng liti,  không bơi lờ đờ trên mặt nước.
• Tránh mua cá trong hồ có cá chết, nước đục.

Mới mua về:

• Không cho ăn trong 24h đầu
• Thả cả bịch cá trên mặt nước trong hồ, ngâm 15–30 phút trong để cân bằng nhiệt độ cho cá thích nghi.
• Thả cá nhẹ nhàng, không đổ ào một cái vào bể, không nên đổ trực tiếp nước trong bịch vào hồ mà dùng vợt vớt từng con ra.

9. Cách Cho Cá Ba Đuôi Ăn Như Thế Nào?

Cá ba đuôi ăn những loại thức ăn gì?

• Cám viên (Thức ăn cá ba đuôi nixo, cám tokyo gold hạt nhỏ 1-3 ly, cám goldfish food, cám sakura, omega plus hạt nhỏ, cám AF Pro size 1ly, …)
• Cám tăng màu: có chứa các thành phần như astaxanthin, spirulina, tảo lục
• Thức ăn sống/thức ăn tươi như trùn huyết đông lạnh, tôm ngâm muối đông lạnh.
• Thức ăn rau củ: dưa chuột luộc, đậu ve luộc bỏ vỏ, bông cải xanh luộc, bèo cám nhỏ, (ăn xen kẻ với cám, nếu ngày ăn 2 lần thì 1 lần ăn cám 1 lần ăn rau).
  

>> Nên cho cá ba đuôi ăn xen kẻ cám và rau vì nếu thiếu rau và chỉ toàn ăn cám chứa nhiều protein thì cá rất dễ bị bệnh đường ruột.

Thời gian và liều lượng ăn:

• 2 lần/ngày, mỗi lần ăn trong 3–5 phút (cứ bỏ 1 ít vào cho ăn hết rồi bỏ tiếp, lặp lại trong vòng 5p).
• Không để dư thừa → gây đục nước, dễ bệnh
  

10. Lưu ý Khi Thay Nước và Vệ Sinh Hồ Cá Ba Đuôi

Thay Nước:

• Thay nước định kỳ để cá luôn khỏe mạnh phát triển tốt (không được bỏ qua)
• Vệ sinh lọc định kỳ để đảm bảo hệ thống lọc hoạt động ổn định

Xem bài viết chi tiết Cách vệ sinh hồ cá và những điều cần lưu ý.

11. Bệnh Thường Gặp Ở Cá Ba Đuôi và Cách Xử Lý

• Bơi nghiêng, lật bụng: thường do ăn quá nhiều hoặc rối loạn bóng hơi → ngưng cho ăn 2 ngày, tăng oxy.
• Trắng đuôi, đốm đỏ, nấm: thay nước, thêm muối hột 3g/L, dùng thuốc Tetra Nhật, xanh methylen
• Phân trắng kéo dài: có thể do ký sinh → dùng Metronidazol, vệ sinh hồ kỹ

Bệnh của cá vàng ba đuôi thì rất nhiều, vậy nên Trung Tín viết riêng 1 bài để hướng dẫn chi tiết từng bước. Bạn có thể nhấn để xem bài viết Các bệnh thường gặp ở cá ba đuôi và cách điều trị.

12. Cá Vàng Ba Đuôi Nuôi Chung Với Cá Gì?

Bạn cần nhớ 1 nguyên tắc dưới đây khi muốn nuôi cá vàng ba đuôi chung với cá khác.

• Không nuôi chung với cá bé như bảy màu, cá ba đuôi ăn tạp, dễ nuốt vì quá nhỏ và chậm
• Không nên nuôi với cá nhanh như thần tiên, molly → tranh thức ăn
• Không để nước quá cao nếu cá yếu → khoảng 25–30 cm là lý tưởng

Về việc nuôi chung thì nó khá dài, vậy nên Trung Tín chia riêng 1 bài dành cho việc chia sẻ về vấn đề này, bạn nhấn để xem Cá ba đuôi nuôi chung với cá gì?

13. Kết Luận

Nuôi cá ba đuôi không khó nếu bạn hiểu rõ nguyên tắc cơ bản: hồ rộng, lọc mạnh, cho ăn điều độ, thay nước đều và quan sát mỗi ngày.

Đây là dòng cá cảnh thân thiện, dễ gắn bó, dễ “nghiện” vì tính cách đáng yêu và hình dáng độc đáo. Chúc bạn bắt đầu hành trình nuôi cá ba đuôi thành công ngay từ hồ đầu tiên!

Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy lưu lại hoặc chia sẻ cho người thân, bạn bè cũng đang tìm hiểu về cá ba đuôi nhé!

______________________________